นิพพาน แปลว่า ดับ

นิพพาน แปลว่า ดับ


ผู้ถาม : ขอหลวงพ่อโปรดอธิบายเรื่องนิพพาน ให้ผมเข้าใจด้วยครับ

หลวงพ่อ : คำว่า "นิพพาน" หรอ... คุณต้องการรู้เรื่องนิพพานไปทำไม ?

ผู้ถาม : (หัวเราะ) เอาไว้เป็นความรู้ครับ

หลวงพ่อ : เอาไว้ประดับความรู้... ดี คำว่า "นิพพาน" เป็นของง่าย เป็นของไม่ยาก

นิพพานนี่เขาแปลว่า "ดับ" นะ

ถ้าจะถามว่า ดับอะไร ก็ขอตอบว่า ดับความชั่ว คนที่จะถึงนิพพานได้ต้องไม่มีความชั่ว 3 อย่าง คือ

1. ไม่ชั่วทางกาย
2. ไม่ชั่วทางวาจา
3. ไม่ชั่วทางใจ

ถ้าทุกคนดับความชั่วได้หมด บุคคลนั้นก็ชื่อว่าเป็นผู้เข้าถึงซึ่งพระนิพพาน

ผู้ถาม : แต่ผมเคยได้ยินมาว่า นิพพาน แปลว่า ดับไปเลย ไม่เหลืออะไรเลยนี่ครับ

หลวงพ่อ : ความจริงคุณจะต้องรู้ว่า...อะไรดับ คำว่า นิพพาน แปลว่า ดับ

ดับทีแรก คือ "ดับกิเลส" ดับที่สอง คือ "ดับขันธ์ 5"

แต่ว่าตามพระบาลีไม่ได้บอกว่า จิตดับ

ปัญหาของคุณที่ถามนี่เหมือนกับปัญหาของพระที่ถามพระพุทธเจ้าเคยถามมาแล้ว คือท่านผู้นี้มีนามว่า "พระโมกขราช"

พระโมกขราชถาม พระพุทธเจ้าว่า

"นิพพานมีสภาพสูญ...ใช่ไหม พระพุทธเจ้าข้า" หมายความว่า เมื่อถึงนิพพานแล้วก็ดับสูญ มีสภาพคล้ายกับควันไปที่ลอยไปในอากาศไม่มีที่เกาะ ไม่มีที่อยู่ อย่างนั้น

องค์สมเด็จพระบรมครูทรงตรัสว่า "โมกขราช เรากล่าวว่านิพพานนั้น หมายถึงกิเลสดับ และขันธ์ 5 ดับ"

พระพุทธเจ้าไม่ได้บอกว่า จิตดับ

ทีนี้ถ้าหากว่าคุณจะศึกษาเรื่องนิพพาน ถ้าเราจะพูดกันไปกี่ร้อยปีมันก็ไม่จบ ฉะนั้น ถ้าต้องการจะรู้เรื่องพระนิพพานจริง ๆ คุณจะต้อง

- เป็นคนมีศีลบริสุทธิ์ เป็นอันดับแรก
- เป็นผู้ทรงฌานสมาบัติ
- ในขณะที่ทรงฌานสมาบัติแล้ว คุณจะต้องทำจิตของตนให้เข้าถึงซึ่งทิพยจักขุญาณ
- เมื่อได้ทิพยจักขุญาณแล้ว...จะต้องทำจิตของตนให้เข้าถึงวิปัสสนาญาณ ที่เรียกกันว่า สังขารุเบกขาญาณ

- เมื่อจิตเข้าถึงสังขารุเบกขาญาณแล้ว ก็ต้องชำระกิเลสด้วย การตัดสังโยชน์ 3 เบื้องต้น คือ

1. ทำลายสักกายทิฐิ
2. ทำลายวิจิกิจฉา คือความสงสัยให้หมดไป
3. สีลัพพตปรามาส ทรงศีลให้บริสุทธิ์
4. มีอารมณ์จิตรักพระนิพพานเป็นอารมณ์ ที่เราเรียกกันว่า โคตรภูญาณ

ถ้ากำลังใจของคุณทำได้อย่างนี้ เมื่อจิตเข้าถึงโคตรภูญาณ คุณจะทราบว่า คำว่าดับของนิพพานนั้นก็คือ

1. ดับกิเลส ในขณะที่มีชีวิตอยู่
2. ดับขันธ์ 5 หรือขันธ์ 5 ดับ
3. อารมณ์จิตที่บริสุทธิ์ไม่ได้ดับไปด้วย

คำว่า "พระนิพพาน" ยังมีจุดที่เป็นที่อยู่อันหนึ่ง ที่เขาเรียกว่าเป็นทิพย์พิเศษ พ้นจากอำนาจของวัฏฏะ คุณทำได้ไหมล่ะ ?

ผู้ถาม : ทำไม่ได้ครับ

หลวงพ่อ : ทำไม่ได้ แล้วถามทำไม...

ผู้ถาม : (หัวเราะ) ถามไว้เพื่อเป็นการศึกษาครับ

หลวงพ่อ : ดี...ถามไว้เพื่อเป็นการศึกษา แต่ว่าคุณอย่าลืมนะ เพราะว่า คำว่า นิพพานสมัยนี้เป็นของไม่ยากสำหรับประชาชนแล้วนะ บรรดาบุคคลทั้งหลายที่อยู่ในวัยเรียนชั้นเล็ก คือชั้นประถมก็ดี ชั้นมัธยมก็ดี และนิสิตนักศึกษา ในมหาวิทยาลัยก็ดี เขาได้ญาณประเภทนี้กันเยอะแล้ว และเข้าใจเรื่องพระนิพพานดี


(จากธรรมวิโมกข์ ฉบับที่ 6 หน้า 51-53)