เรื่องเด่น ปฏิภาณในการเทศน์ของ สมเด็จโต พรหมรังสี เรื่องเล่าที่หลายคนยังไม่เคยได้ยิน

ปฏิภาณในการเทศน์ของ สมเด็จโต พรหมรังสี เรื่องเล่าที่หลายคนยังไม่เคยได้ยิน

พุทธศาสนิกชนหลายคนคงเคยท่องคาถาชินบัญชรอันศักดิ์สิทธิ์ และทราบดีว่าผู้ที่ค้นพบคาถาชินบัญชรนี้ ก็คือ สมเด็จโต พรหมรังสี จอมปราชญ์ผู้ฉลาดหลักแหลมแห่งวงการพุทธศาสนาเมืองไทย นอกจากนี้ชาวไทยทุกคนยังรู้จักผีนางนาค และก็รู้อีกเช่นกันว่า สมเด็จโต คือผู้ปราบ…แต่เรื่องที่จะเล่าต่อไปนี้ ซีเคร็ตเชื่อว่า หลายคนอาจยังไม่เคยได้ยิน

ปฏิภาณในการเทศน์

ครั้งหนึ่งเจ้าประคุณสมเด็จฯได้ถวายเทศนาในพระราชฐานติดกัน 3 วัน วันแรกท่านเทศน์ได้เรียบร้อย ไม่ยาวไม่สั้นจนเกินไปวันที่สองพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ มีพระราชประสงค์จะสดับพระธรรมเทศนาแต่เพียงย่อ ๆ  ด้วยทรงกำลังกระวนกระวายพระทัย (นัยว่าเจ้าจอมประสูติ)  แต่ทรงเกรงอัธยาศัย  จึงคงประทับฟังจนจบ วันนั้นเจ้าประคุณสมเด็จฯกลับถวายเทศน์พิสดารยืดยาวมาก  ครั้นวันที่สามทรงมีพระราชประสงค์จะสดับพระเทศนานานเท่าใดก็ได้แต่เมื่อเจ้าประคุณสมเด็จฯ ถวายศีล  บอกศักราช  ถวายพระพรแล้วกลับกล่าวเพียงว่า

“ไม่ว่าจะถวายพระธรรมเทศนาหมวดใดๆ มหาบพิตรก็ทรงทราบหมดแล้ว…เอวังก็มีด้วยประการฉะนี้” แล้วท่านก็ลงจากธรรมาสน์

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสงสัยจึงตรัสถามว่า

“ขรัวโต! เมื่อวานเทศน์ยาว วันนี้เทศน์สั้น เพราะเหตุประการใดหรือ” เจ้าประคุณสมเด็จฯ ถวายพระพรว่า

“เมื่อวานมหาบพิตรทรงมีพระราชหฤทัยกังวลขุ่นมัวเป็นอันมากจะดับเสียได้ก็โดยทรงสดับพระธรรมเทศนาให้มาก แต่วันนี้เห็นว่าทรงมีพระราชหฤทัยผ่องแผ้วแล้ว  จะไม่ทรงสดับเสียก็ยังได้”

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระสรวล และไม่ได้ตรัสถามอะไรอีก

อีกคราวหนึ่ง  มีผู้นิมนต์ท่านไปเทศน์คู่กับพระราชาคณะองค์อื่น ขณะที่ใกล้จะจบ พระราชาคณะองค์ที่เป็นคู่เทศน์หยอดท้ายเป็นปริศนาว่า

“พายเถอะนะพ่อพาย ตะวันจะสายตลาดจะวาย สายบัวจะเน่า”

เจ้าประคุณสมเด็จฯเทศน์แก้ออกไปโดยทันทีว่า “ก็โซ่ไม่แก้ ประแจไม่ไข จะพายไปไหวหรือพ่อเจ้า”

คำเทศน์ที่เป็นปริศนาธรรมประโยคแรกมีความหมายว่า อันชีวิตของมนุษย์เรานี้นับวันมีแต่จะร่วงโรยไปทุกวัน  ให้เร่งสร้างบุญสร้างกุศลและปฏิบัติตามหลักธรรมเข้าไว้เถิด มิฉะนั้นจะเป็นการสายเกินไปเพราะความตายใกล้เข้ามาทุกทีแล้ว

ส่วนคำแก้ของเจ้าประคุณสมเด็จฯนั้นมีความหมายว่า เพราะเหตุที่มนุษย์ทุกคนมีแต่กิเลสตัณหาอยู่แน่นหนาทั้งนั้นถ้าไม่ขจัดสิ่งเหล่านี้เสียก่อนแล้วจะกระทำ (สร้างบุญกุศล) ไปได้อย่างไร

นอกจากการเทศน์ซึ่งเป็นไปตามทำนองที่นิยมเทศน์กันแล้ว เจ้าประคุณสมเด็จฯยังสามารถเทศน์โดยอาศัยหลักวิชาทางอื่นเป็นส่วนประกอบ เช่น อาศัยหลักวิชาโหราศาสตร์เทศน์เรื่องนักษัตร ด้วยความเก่งกล้าสามารถอย่างเอกอุ  ชื่อเสียงของท่านจึงขจรไปไกล  ถึงขนาดได้รับนิมนต์ให้เดินทางไปเทศน์โปรดพระเจ้าแผ่นดินเขมร  จึงถือได้ว่าเป็นพระธรรมทูตองค์แรกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ที่เดินทางไปเชื่อมสันถวไมตรีที่นั่นอีกด้วย

ข้อมูลอ้างอิง

ชีวประวัติ – อภินิหาร  พระคาถาชินบัญชร ของเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต)  วัดระฆัง  รวบรวมโดย บุษยเทพย์ สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต  พรหมรังสี)  เรียบเรียงโดย ชัย  บัญชร

เรื่อง เสาวลักษณ์ ศรีสุวรรณ ภาพ วรวุฒิ วิชาธร

Secret Magazine (Thailand)


ขอบคุณที่มา
http://goodlifeupdate.com/healthy-mind/dhamma/15196.html